۳۰۰ هزار بوم سنگی در گالری طبیعت/حفاری غیرمجاز برای کشف هیچ!
تاریخ انتشار: ۶ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۴۰۵۹۰
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ اوایل دهه ۷۰ مردم روستایی به نام غرقاب در شهرستان گلپایگان استان اصفهان، زمانی که دامها را برای چرا میبردند متوجه وجود نقشهای متعددی روی سنگهای محدودهای از این روستا شدند. محدودهای که به آن تیمره گفته میشود و در منطقهای مشترک با استان مرکزی، اصفهان و لرستان قرار دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
حجم زیاد سنگ نگارهها مردم را به این فکر انداخت که این موضوع را با دیگران در میان بگذارند. آنها این کشف را با مرتضی فرهادی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در میان گذاشتند.
فرهادی به این محل رفت و گفت که این نقوش توسط چوپانان و دهقانان ایجاد شده و ارزش هنری دارد اما ارزش تاریخی ندارد. وقتی درباره این نقش نگارهها سر کلاس دانشگاه صحبت میکرد، یکی از شاگردانش که اهل گلپایگان بود؛ پیگیر این موضوع شد.
آنها فهمیدند که علاوه بر نقشها، کتیبههای سلجوقی، صفوی نیز وجود دارد در نهایت با گروهی به این منطقه میروند و موضوع را بررسی کرده و میبینند که نقشها زیادتر آن چیزی است که آنها تصور میکردند، حتی پشت هر نقش نگاره، فلسفهای برای ایجاد آن وجود داشته است بنابراین کتاب موزهای در باد را مینویسند و اعلام میکنند که برخی از این نقش نگارهها ۱۲ هزار سال قدمت دارند.
به باور مرتضی فرهادی بزرگترین مجموعه نویافته سنگ نگارههای حکاکی شده صخرهای و نشانههای نمادین ماقبل هیروگلیف در ایران و آسیاست که اهمیت آن نه در بزرگی اندازه نگارهها بلکه به خاطر پهنه کار، کثرت تصاویر تکرار نمادها و تنوع بسیار زیاد آنها از لحاظ مضمون و صحنههای کمیاب یا حتی منحصر به فرد در نقاشیهای پیش از تاریخ آدمی است.
بیشتر نقوش ساسانی و اسلامی هستند
البته کتاب دیگری نیز با عنوان موزههای سنگی، هنرهای صخرهای (سنگ نگارههای ایران) توسط محمد ناصری فرد نوشته شده است. و رازهای این سنگ نگارهها را بیان کرده است.
مطالعات آکادمیک برای این نقشها نشان داد که سنگ نگارهها تا ۹ هزار سال هم قدمت دارند که البته الان کمتر از ۵ درصد آنها باقی مانده است. بیشتر این نقوش ساسانی و اسلامی هستند.
در حال حاضر ۳۰۰ هزار بوم سنگی در محدودهای از روستای غرقاب وجود دارد که برخی از این بومها نقش بیشتر و برخی دیگر نقش کمتری دارند. شاید بیش از ۷۰ درصد این نقوش، بز کوهی به نشانه باران خواهی و فراوانی نعمت هستند. بیشترین این نقشها شکارگران پیاده یا سواره هستند با تیر و کمانی در دست که آشکارترین ابزار در میان سلاحها به شمار میآید. بنابراین جانواران، ابزارها و نشانه و نمادها سه دسته سنگ نگاره هستند که در تیمره کشف شده اند.
تیمره احتمالاً جنگلی بوده است
در این نقوش میتوان اختلافات طبقاتی، نحوه استفاده از ابزارهای مختلف برای شکار و سبک زندگی مردم را مشاهده کرد. حتی در یکی از این نقوش میتوان نمونهای از کفتار خال خال را مشاهده کرد که نسلش منقرض شده است اما در آن دوره وجود داشته است. اینجا شاید تنها جایی باشد که نقشی از کفتار خال خال وجود دارد. حتی میتوان در اینجا نقشی از گوزن زرد را مشاهده کرد این نقش نشان میدهد که ۵ هزار سال پیش این محدوده جنگلی بوده است چون گوزن زرد در مناطق جنگلی زندگی میکند.
نمادهایی که در این نقوش هستند بلای جان همین سنگ نگاره هاست درحالی که نمادها علامتهای حکومتی و پرچمهای حکومتی و قلمروی آنها هستند، حفاران آن را نماد گنج یابی تصور میکنند!
در کنار این نقوش، سه کتیبه به زبانهای عربی، فارسی و پهلوی وجود دارد که در پهنهای چند فرسنگی پراکنده اند و در پارهای از این مناطق کنار یا روی هم حکاکی شده اند. یکی از این کتیبهها در سنه ۱۲۰۰ یعنی ۱۴۴ سال پیش نوشته شده است. آن زمان فردی به نام علیشاه حاکم منطقه بوده و استاد محمدعلی بنا آن را نوشته است.
همه این نقوش روی سنگهای آذرین دگرگون شده توسط سنگهای سیلیسی که در این اطراف پراکنده است، کشیده شده اند. هنوز هیچ آماری از اینکه این بومهای سنگی چه تعداد بوده اند وجود ندارد.
این سنگ نگارهها با خیلی از گالریهای سنگی دنیا متفاوت است. چون این نقوش در زندگی مردم جاری است. مردم دسترسی خوبی به آن دارند. اما متأسفانه بر خلاف گالریهای طبیعی و سنگی کشورهای دیگر رهاست.
همین موضوع موجب شده تا برخی از سودجویان تصور کنند این نقوش رمز و رازی برای گنج یابی است. به همین دلیل در کنار این سنگ نگارهها حفاریهای غیرمجازی دیده میشود، که حتی تا ۶ متر نیز عمق دارند.
این کار توسط عدهای از افرادی انجام شده که درک درستی از نقاشیهای اینجا ندارند و آن را نقشهای برای گنج میدانند. درحالی که سنگهای اینجا چنین مفهومی را از نظر علمی نمیرسانند. همین اتفاق موجب میشود، تلاشها برای حفاری بی نتیجه بماند. اما این کار به همین جا ختم نمیشود، آنها تصور میکنند حالا که برای «هیچ» حفاری کرده اند، بهتر است مانند مردمان قدیم، یادگاری از خود باقی بگذارند.
به همین دلیل بررسی این نقوش نشان میدهد که در کنار آن، افرادی با سنگ ریزه های اطراف اقدام به ثبت نقوشی کج و معوج در کنار این نقشها کرده اند.
اما این تنها آسیب منطقه نیست. بلکه افرادی با تصور کار فرهنگی، اقدام به ساخت مولاژهایی از روی این نقوش میکنند و آنچه که از این کار به اصطلاح فرهنگی باقی میگذارند، چسبهایی است که روی سنگها باقی مانده است و خودش به آسیب جدید برای این سنگ نگارهها تبدیل شده است.
این نقوش همانطور که از کتاب مرتضی فرهادی استنباط میشود، موزهای در باد است. بی هیچ حصاری، برنامهای برای محافظت از آن و تبلیغ و معرفی درست.
کد خبر 5795031 فاطمه کریمیمنبع: مهر
کلیدواژه: میراث فرهنگی آثار باستانی شهرداری تهران قوه قضاییه هلال احمر جمهوری اسلامی ایران دستگیری شورای شهر تهران میراث فرهنگی شهر تهران دستگیری سارق زنان سازمان هواشناسی صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان روستائیان و عشایر دیوان عالی کشور سند تحول بنیادین آموزش و پرورش عزت الله ضرغامی سنگ نگاره ها نقش ها سنگ ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۴۰۵۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تالاب های نقده، فرصتی برای رونق اکوتوریسم
ایسنا/آذربایجان غربی تالابها به دلیل تنوع زیستی از جمله جاذبههای با ارزش طبیعی هستند و نقش حیاتی برای بسیاری از جانوران و پرندگان دارند.
آذربایجانغربی، استانی در شمالغرب کشور با آب و هوایی منحصر به فرد دارای بیش از ۴۰ تالاب فصلی و دائمی است و از بین این تالاب ها برخی به عنوان تالابی بین المللی در کنوانسیون رامسر ثبت شدند.
مجموعه تالابهای نقده در جنوب دریاچه ارومیه شامل تالاب حسنلو، تالاب بین المللی درگه سنگی، طالقان،تالاب سولدوز هستند که در مسیر ۸ کریدور مهاجرتی پرندگان قرار داشته و سالانه پذیرای گونه های مختلفی از پرندگان مهاجر برای استراحت هستند.
تالاب ها به عنوان استراحتگاهی موقت برای پرندگان مهاجر علاوه بر جلوگیری از تغییر مسیر مهاجرت پرندگان، مانع از تلفات پرندگان مهاجر شده که با تامین حقابه این زیستگاهها بخش زیادی از تنوع زیستی حفظ می شود.
تالابهای شهرستان نقده نیز از این قاعده مستثنی نیستند که پس از دوران کم آبی دریاچه ارومیه طی سالهای گذشته، توانستند تنوع زیستی دریاچه ارومیه را حفظ کنند. این تالابها در بهار تا مرداد ماه زیستگاه پرندگان زادآور بوده و شهریور تا مهر نیز پذیرای پرندگان مهاجر هستند و درنای طناز نمونه ای از پرندگان مهاجری است که سالانه فقط ۱۰ روز در ایران دیده می شود که تالاب درگه سنگی این شهرستان استراحتگاه این پرنده زیبا است.
حواصیلها، اردک سر سفید، چنگر، فلامینگو، پلیکان، پرستوی دریایی و درنا نمونه ای از پرندگانی است که تالابهای شهرستان نقده را زیستگاه خود انتخاب کردند.
در ادامه با معرفی تالابهای شهرستان نقده، با بخشی از اکوتوریسم منطقه آشنا می شوید.
تالاب حسنلو
به گفته اکبر قائمی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده، تالاب حسنلو از تالابهای فصلی این شهرستان است که ۳۰۵ هکتار از آن احیا شده و عمق آن از ۸۰ سانتی متر تا ۱.۵ متر بوده که منبع تغذیه آن رودخانه گدار شهرستان است.
این تالاب زیستگاه ۷۰ گونه پرنده از جمله چنگر، غاز و اردک سر سفید است که در فصل بهار بدلیل پوشش گیاهی آن بهترین مکان برای جوجه آوری است.
تالاب بین المللی دُرگه سنگی
همچنین تالاب دُرگه سنگی به مساحت ۷۳۵ هکتار دارای پوشش گیاهی نی، جگن و گز است که نام این تالاب از روستایی به همین نام که در جنوب غربی آن است، اقتباس شده است.
این تالاب زیستگاه مهمی برای پرندگان زمستان گذر، زادآور و استراحتگاه پرندگانی همچون چنگر، مرغابی ها، اردک سر سفید، فلامینگو، میش مرغ، درنا است.
تالاب دائمی سولدوز
از دیگر تالابهای شهرستان نقده تالاب دائمی سولدوز به مساحت ۴۵۰ هکتار دارای پوشش گیاهی نی، جگن، گز است که پرندگانی همچون پلیکان سفید، قوی فریاد کش، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی و فلامینگو در این تالاب زیست می کنند.
در این تالاب با ایجاد امکانات زیرساختی، زمینه حضور گردشگران را برای استفاده از این طبیعت زیبا فراهم شده است.
تامین حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانغربی از تامین حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه در سال آبی جاری خبر داد.
سعید شهند ۶ اردیبهشت ماه، در حاشیه بازدید از تالاب سولدوز شهرستان نقده در جمع خبرنگاران گفته بود: طی سال آبی جاری، ۷۷ میلیون مترمکعب حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه رهاسازی شد که ۱۳ میلیون مترمکعب بیشتر از میزان حقابه مصوب رهاسازیشده است.
وی با بیان اینکه پس از ۲۰ سال تالابهای درگه سنگی، طالقان، قوپی بابا علی و گرده قیط و ممیند آبگیری شده است، گفت: امسال نیز همانند سال گذشته وضعیت زیست محیطی تالابهای اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه مطلوب است و با شرایط موجود شاهد تنوع زیستی و گونهای در این تالابها هستیم.
شهند اظهار کرد: طبق برنامهریزی انجام شده تابستان امسال نیز حقابه ۳ تالاب شورگل حسنلو، سولدوز و کانی برازان تامین خواهد شد.
رئیس اداره حفاظت و احیای تالابهای آذربایجانغربی نیز با بیان اینکه تالاب درگه سنگی نقده از اواخر تیرماه بهترین مکان برای استراحت و تغذیه فلامینگوها است، ادامه داد: این تالاب طی سال گذشته پذیرای بیش از ۱۵ هزار قطعه فلامینگو بود.
لیدا شجاعی فر در حاشیه بازدید از تالاب درگه سنگی شهرستان نقده در جمع خبرنگاران گفته بود: این تالاب از نظر وسعت بزرگترین تالاب شهرستان است که تالابهای سولدوز، آق قلعه(شورگل حسنلو)، یادگارلو و طالقان... به ترتیب در رتبههای بعدی تالابهای شهرستان نقده از نظر وسعت قرار دارند.
وی با بیان اینکه تالاب درگه سنگی بیشترین حجم آب را در بین تالابهای فصلی این شهرستان دارد، گفت: آبگیری تالاب بین المللی درگه سنگی با بیش از ۶۰۰ هکتار که در ۲۵ کیلومتری شهرستان نقده واقع شده از اواخر آذر ماه سال گذشته آغاز شده و بیش از ۸ میلیون مترمکعب آب داخل تالاب رها شده است.
شجاعی فر با بیان اینکه منبع تغذیه این تالاب رودخانه گدار است، افزود: طی سالهای گذشته این تالاب در طول فصل تابستان خشک میشد اما امسال پیش بینی میشود با این حجم آبگیری انجام شده، خشک نشود.
وی اظهار کرد: این تالاب بدلیل داشتن منبع غذایی عالی زیستگاه مهمی برای زمستان گذرانی، زادآوری و استراحت پرندگان است.
شجاعی فر خاطر نشان کرد: چنگر، مرغابی ها،اردک سرسفید،میش مرغ و فلامینگوها از پرندگان شاخص این تالاب هستند. همچنین در طول فصول بهار و پاییز پذیرای پرندگان مهاجر بسیاری است.
رئیس اداره حفاظت و احیای تالابهای استان گفت: پوشش گیاهی عمده این تالاب شامل بیشه زار، انبوه گز، نی و جگن و گیاهان مرتعی است، همچنین پوشش گیاهی بخش قابل توجه بخش جنوبی تالاب، تنوع و کثرت فیتوپلانکتونها و گونههای جانوری بی مهرگان در آب این تالاب نظیر انواع بنتوزها و زنو پلانکتونها، زیستگاه بسیار مناسبی را برای پرندگان آبزی و کنار آبزی به وجود آورده است.
به گزارش ایسنا، توجه به احیا و حفاظت از تالابها فرصتی مغتنم برای حفظ تنوع زیستی و رونق اکوتوریسم در آذربایجان غربی است که می طلبد برای معرفی بیشتر تالابها و طبیعت زیبای آن، زیرساخت گردشگری در این حوزه بیش از این توسعه یابد.
انتهای پیام